FMEA Yöntemleri Nelerdir
FMEA Prosesi 7 adımda gerçekleştirilir, bu 7 adım Hata Modu ve Etkileri Analizinin yapılmasında sistematik bir yaklaşım sağlar ve teknik risk analiz kayıtlarının kaydedilmesine yardımcı olur.
1.ADIM : Planlama ve Hazırlığı
PFMEA'da planlamanın ana amacı hangi ürün/proseslerin kapsama alınacağı veya kapsama alınmayacağını belirlemektedir. Planlama ve Hazırlık Adımın ana hedefleri;
Proje tanımlama
- Proje planı: In Tent, Timing, Team, Tasks, Tools (5T)
- Sınır analizi : Analize neler katılacak, neler katılmayacak
- Yapı analizi adımı için temel oluşturmak
Hazırlıkları tamamlamak için bazı detaylar ele alınmalıdır. Bu detaylar teknolojinin yeniliği / iyileştirme derecesi, kalite/güvenirlik tarihçesi, tasarımın karmaşıklığı, kişilerin ve sistemlerin emniyeti, bilgi güvenilirliği kapsamında Siber-Fiziki Sistem, yasal yükümlülüklerin karşılanması, katalog ve standart parçalar.
PFMEA ( Proses FMEA ) ana hatların belirlenmesi için ekibe yardımcı olacak bu bilgilerden var olanlar hazırlanmalı ve ekip ile birlikte öncelikle ele alınmalıdır. Bu tüm ön değerlendirmeler sonucunda Yeni Ürün Devreye Alma Planı ve Proses Akış Diyagramı PFMEA'da kullanılmak üzere hazırlanmış olmalıdır.
2.ADIM : Yapı Analizi
Yapı analizinin amacı üretim sisteminin Proses Parçalarına, Proses Adımlarına ve Proses İş Elementlerine ayrıştırılmasıdır. Yapı analizinin temel hedefleri;
- Analizin görselleştirilmesi
- Proses akışının görülmesi
- Proses aşamalarının ve alt aşamalarının tanımlanması
- Müşteri ve tedarikçi mühendisliği arasında ilişkiler
- Fonksiyon analizi için temel teşkil etmek
Yapı analize girdi olması için proses akış diyagramı 1. adımda hazırlanmıştır. Akış diyagramında kullanılan semboller için müşteri özel isteği yoksa firmaya ait semboller kullanılabilir. Yapı Ağacı sistem elementlerini hiyerarşik olarak ve bağlantılarla gösterir. Proses parçalarının, Proses Adımlarının ve Proses İş Elementlerinin ilişkilerinin belirlenmesini sağlar ve fonksiyon analizi için temel oluşturur. Proses İş Elementi yapı ağacının en alt seviyesidir. Potansiyel hata sebepleri burada oluşur. Firmalar 4M metodu ile sınırlı değildir, 5M, 6M vb uygulanabilir.
6M Kategorileri;
- Machine (Makine) Üretim ekipmanı, poka-yoke detayları bu başlıkta dikkate alınabilir
- Man (Personel)
- Material (Malzeme)
- EnvironMent (Çevre)
- Method (Metot)
- Measurement ( Ölçüm ve Kalite Yönetim)
Proses Parçası : Analiz amacının en üst seviye bağlantısı
Proses Adımı : Odaklanan element. Hata zinciri konusu
Proses İş Elementi : Odaklanan elementin alt seviyesi.(hata sebepleri konusu)
3.ADIM : Fonksiyonel Analiz
Fonksiyonel analizin amacı parçanın veya proses adımlarının ne yapması gerektiğinin görsel analizidir. Gerekliliklerle ilgilidir. Hata analizi adımı için temel teşkil eder. Çıktılarda birden fazla fonksiyon olabilir. Fonksiyon analizine başlamadan önce; ürün ve proses fonksiyonları, ürün ve proses gereklilikleri, çevresel koşullar, işçi sağlığı ve güvenliği, çevresel etkiler vb ile ilgili bilgiler toparlanmalıdır. Olumlu fonksiyonları belirlerken bu bilgiler gereklidir.
Fonksiyon ihtiyaçlarının tanımı açık olmalıdır.
- Üst ( çıktı ) fonksiyonların olumsuzları Hata Etkileridir.
- Proses adımlarının fonksiyonlarının olumsuzu Hata Modlarıdır.
- En alt seviye proses elementlerinin olumsuzlukları Hata Sebepleridir.
Hata analizi için temel teşkil eder. Fonksiyonlar olumlu kelimelerden oluşur, hatalar ise tam tersi olumsuzudur.
4.ADIM : Hata Analizi
Hata analizin amacı;
- Her bir proses fonksiyonu için hata etkisini, hata modlarını ve hata sebeplerini belirlemektir. Bir başka deyişle Hata Zinciri belirlenir.
Hata sebepleri 6M ile tanımlanır.
- Hataların etkisi açısından müşteri ve tedarikçi ile birlikte çalışılır.
- Hata analizi, Risk analiz adımı için temel teşvik eder.
Spesifik bir Hata Zinciri 3 açıdan dikkate alınır:
- Hata Etkisi(HE)
- Hata Modu(FM)
- Hata Sebebi(FC)
Hata Etkisi (FE) : Emniyeti etkileyen veya yasal mevzuatları ihlal eden hata etkileri FMEA da mutlaka açık bir şekilde tanımlanmalıdır. Şiddet sıralamasına göre hata etkileri;
-Firmanızda: Hatanın firmanızda yakalandığını varsayarak hatanın etkisi
-Müşteride : Hatanın müşteriye gitmeden yakalanmadığını varsayarak etkisi
- Son Kullanıcı : Proses parçası etkisi
Hata Modu (FM) :
Hata Sebebi (FC) : Tipik hata sebepleri 6M kapsamında ele alınabilir
Man: İlk ayar yapan, operator, yardımcı vb.
Machine: makineler, fikstürler, bağlantı parçaları vb.
Material: yıkama, yağlama, gres vb.
Environment: çevre koşulları
Hata analizi dokümantasyonu yapı analizi, fonksiyon analizi ve hata analizi tamamlanınca yapı ağacı veya formların birçok görünümü olabilir. Risk analizine başlamadan önce hata analizi çıktıları ilgili müşteri ve/veya tedarikçi ile hata etkileri üzerine görüşülebilir. Hata modları tamamlandıktan sonra 5. adım, risk analizleri yapılabilir. Zira şiddet, olasılık ve saptanabilirlik dereceleri hata modu ile ilişkilidir. Potansiyel hata modları çok belirsiz veya eksik ise risk analizi tamamlanamayabilir.
5.ADIM : Risk Analizi
Proses Risk analizinin amacı aksiyonların öncelik sıranın belirleyebilmek için Şiddet, Olasılık ve Saptanabilirlilik değerlendirmeleri yaparak riskleri tahmin etmektir.
Proses Risk Analizinin ana hedefleri;
6.ADIM : OPTİMİZASYON
Proses optimizasyon adımının amacı, riskleri azaltacak aksiyonları belirlemek ve bu aksiyonların etkinliğini değerlendirmektir. Sonuçta, müşteri istek ve beklentilerini karşılamayacak hatalı ürünün üretilmesini ve teslimatı riskini minimalize etmektir. Aşağıdaki sırayla optimizasyon en etkindir;
7.ADIM : SONUÇ DÖKÜMANTASYONU
Sonuç dökümantasyonunun amacı FMEA Faaliyetlerinin özeti ve sonuçlarının iletilmesidir. FMEA Raporu içeriği aşağıdaki şekilde olabilir;
FMEA nın amacı
FMEA hedef tarihi
Katılımcıların listesi
FMEA kapsamı
Hangi metotları kullandık
